Karavanlarla seyahat eden göçer bir ailenin parçasıydı.İçinde okumak için sonsuz bir aşk vardı. Okuma yazma bilen birinden çalıntı bir tavuk karşılığında okumayı öğrendi. Zamanla gizli bir kitaplığı oldu. Bir gün onu kitap okurken yakaladıklarında dövmüşler, kitaplarını ve dergilerini yırtmışlardı. Ama o yılmadı okumaya, yazmağa devam etti. Gezdiği yerleri, ormanları, ilginç gelen olayları kaleme aldı. (Kanlı göz yaşları ) (Alman zulmü altında yaşadıklarımız) Çingene olmayanlarla birlikte yaşadıkları soy kırımı ve aynı kaderi paylaşan Yahudileri de yazdı. 1950 yılında Şiirleri (Problemy) adlı bir dergide yayınlandı.
FİCOWSKİ; Polonyalı bir yazar. Çingeneler üstüne yayımlanmış en önemli kitaplardan birinin yazarı. Savaştan sonra 15 bin cıvarında Çingenenin göçer hayattan yerleşik düzene geçişini öngören devlet siyasetinin destekleyicisiydi. Yazar Ficowski, Papuzza'yı tanıyor ondan bahsederken onun Çingeneler içinde bir ideal olduğunu anlatıyor, bu değişimin bir katılımcısı bir savunucusu olduğunu ileri sürüyordu. Polonya sosyalistleri ulusal ve etnik bakımdan homojen bir devlet yaratmak istiyorlardı. Bu sebeple Çingene sorununu ele alıyor, devlet içişleri bakanlığı yetkisi altında Çingene işlerinden sorumlu büro kuruluyordu. Bu büro 1989 yılına kadar çalıştı. Polonya nüfusunun binde beşini oluşturan Çingenelerin Göçer hayattan yerleşik hayata zorunlu geçmeleri için "Büyük duraklama" programını uyguladılar. Oysa bir çoğu duraklama ve asimilasyon fikirlerine karşıydı. Çünkü onlara göre geleneksel yaşamları sona eriyordu. Çingene Papusza iste bu geleneksel hayatı sona erdirmek isteyenlerin başında göründü. Bu yüzden hain ilan edildi. Oysa o ne yaptıysa halkı için yapmıştı. Onları sevmekten başka bir şey yapmadı. Her iki taraf da onu yanlış anladılar ve kullandılar. Papusza 300'e yakın şiirini ve yazılarını yaktı. Yazar Ficowski'ye bir mektup göndererek yazılarının yayımlanmasının durdurulmasını istedi. Ama yazıları, şiirleri durmadan yayımlanmaya devam etti.
Polonya Çingenelerinin en yüksek otoritesi(BARO-ŞERO)nun ya da(OBABAŞI)nın ya da(BABA)nın huzuruna çıkartıldı. Kısa bir müzakereden sonra (MAHRİME) olduğu, yani temiz olmadığı ilan edildi. Cezasına gelince; bir daha geri dönüşü olmaksızın gruptan atıldı.
Papusza daha sonraları 240 gününü Silizya'da bir akıl hastanesinde geçirdi. Daha sonraki yıllarda 1987'deki ölümüne kadar 34 yıl tek başına kimseleri görmeden yaşadı ve öldü.
Bu satırları okuduktan sonra kitabın kapağını burkarak hınçla kapadım. Oturduğum kanepeye yaslandım. Papusza'yı düşledim. Genç bir kızın tek başına çektiği yalnızlıkları, acıları, elemler içersinde kıvranışını, yıkılışını hayal ettim ve ağladım.
Kaynak cingeneyiz.org
***
Bu kadını çok merak ettim. Onunla ilgili birşeyler bulup okumak isterim. İlk defa duydum adını belki bir eksiklik. Cidden yanlış mı anlaşıldı acaba?
çingenelik aslında bizim kafamızda oluşturduğumuz imajlardan çok daha farklı. kendilerine has çok katı kanunları var. yüzyıllar boyunca yerleşik toplumlar tarafından dışlanmalarına, aşağılanmalarına rağmen konar göçerlikten vazgeçmediler. hatta bir çingene için yerleşik hayata geçmek ölümden beter diye bilirim. yani sert yaptırımlarla karşılaşması çok doğal bunun için çalışan birinin. bundan üç dört sene önce bi belgesel için çingenelerle ilgili bi araştırma yapmıştım. kaldera, jitan, sint... üç ana grubu da elimden gelen imkanlar ölçüsünde incelemiştim. ama bahsettiğin hatunu ben de ilk defa duyuyorum. verdiğin linke girdim baktım. bir kitaptan bahsetmiş. hafta sonu gidip almayı düşünüyorum. eğer alırsam okuduğumda mutlaka seninle paylaşırım.
YanıtlaSilKonuyu açtın da, aklıma geri getirdin: Yahudi soykırımı kadar çingenlerin soykırımı yansıtılmamıştır hiç dünyaya. Gerçekten ilginç,kapalı bir topluluk çingeneler. P.Merimee'nin Carmen'i gelirdi aklıma hep, çingene deyince.
YanıtlaSilÇingeneler tarihi benim de çok ilgi duyduğum ve bu etnik köken ile ilgili görsel-işitsel malzemeleri incelerken biraz acı, biraz hüzün duyduğum konudur. Bu arada o meşhur 'çingene işlerinden sorumlu' büronun en önemli icraatı da "çingene kampları" idi... Papusza'yı bilmiyorum, şimdi merak ettim bende. Ama bence yanlış anlaşılmış olmalı. Bence onun tek niyeti çingenelerin; bütünün parçası olabilmesini dilemek ve bu şekilde hor görülmeden, dışlanmadan, etiketlenmeden hayatlarını sürdürebilmelerini sağlamaktı. Malum; onları rajasthani'den sonra oradan oraya savuran şey hep ötekileştirilerek dışlanmalarıydı.
YanıtlaSilEtnik kökenini çok seven bir yönetmen Tony Gatlif'in, çingeneleri çok güzel özetleyen çok hoş bir belgeseli vardır; Latcho Drom... izlemenizi tavsiye ederim.
Hatta bununla ilgili yazım; http://deryamercani.blogspot.com/2011/05/rom-roman-romen-rumen-cigan-veya.html
Sevgiler
Okurken gırtlağıma yapışıp kaldı birşey. Nasıl desem, an olur uğraşır didinir bir türlü gerçekten ne hissettiğimi, ne düşündüğümü anlatmayı beceremem karşımdakine. İşte o anlarda da gırtlağıma yapışır kalır... Sanki Papusza da anlatamamış. Haklı ya da haksız, düşüncelerinden dolayı sürülmek nasıl kabul edilinebilinir! Bir de söküp atamadığın anlaşılamamak olunca beraberinde. Anlattıkların karşındakinin anlayabildiği kadardır derler ama nereye kadar? Düşün artık benim nefes alamazlığımı. Geçen dilediğimde ki ada vardı ya; geçirdiğim son bir hafta ve yazından sonra vazgeçtim onların gitmesini dilemekten. Yeni dileğim öyle bir adaya beni yollasınlar. Sevgiler Ebru...
YanıtlaSilhımmmm...bende ilk defa duydum....
YanıtlaSilBen de merak ettim...
YanıtlaSilben de şimdi senden duydum.kolaya kaçayım sen dersine çalışıp bana anlatsan olur mu acaba??? :))
YanıtlaSilbence çok muhtemel yanlış anlaşılmış olması
YanıtlaSilbu insan denen medeni!!
jeanne d'arc ı ve dana yüzlercesini da yakmıştı cadı diye..................
Ben de ilk duyuyorum. Cingeneler tarafindan "hair" "kirli" ilan edilmesi ilginc. Kim bilir o histerid neler olup bitti?
YanıtlaSilBu kadını benim de gündemime taşıdın şimdi...
YanıtlaSilDeniz canımm o araştırma zamanından kalma fotograflar da vardır kesin değil mi of diyorum:)
YanıtlaSilBu ara çıkamıyorum bulursan benimle paylaşmana sevinirim. Çingeneleri çok çok seviyorum. Kızılderililer ve Çingeneler.
Narda Çingeneler her zaman ilgi alanımdadır ama doğru dürüst araştırma, okuma yapamadım. Her zaman başka şeyler çıkıyor. Hep beraber başlayalım:)
YanıtlaSilDerbay en kısa zamanda belgeseli izlemek isterim ve galiba artık ciddi manada okuyacağım bu konuda. Sizin yazınızı da akşama mutlaka çok çok teşekkürler ne güzel oldu paylaştıklarınız.
YanıtlaSilvar tabe, olma mı:) arşivi kurcalayıp fotoğrafları ve videoları bulup gönderirim sana. kitabı da bulur bulmaz okurum. sen bulamazsan sana da yollarım cicik.
YanıtlaSilÖzgürtamsen ne kadar incesin. Çok seviyorum bir başkasının acısını acısı gibi algılayanları. Duygu sömürüsü gibi değil ta içinde hissedenleri ve sen öyle görünüyorsun.
YanıtlaSilDilekcim, aslıcım ben de ilk defa duydum.Çingeneyiz sitesini ara ara gezerim. Yazıyı da okumamışım yoksa şuana kadar öğrenirdim:)
YanıtlaSilHarikaaa olur canım. Nedense hakkı savunulmamış öylece bekliyor gibi geliyor dünden beri:) Bulsak özgürleşir mi dersin?
YanıtlaSilyalnızlığa mı bırakmışlar!! çok üzücü. eminim yanlış anlaşılmıştır ya da çıkarlarına ters düşenler yanlış anlaşılmasına sebep olmuştur.
YanıtlaSilOlmaz mı Kara Kitap :)) Zevkle aktarırım canım.
YanıtlaSilYazgüneşim insan ne garip bir canlı. Tarihe dön kan, günümüze dön kan:(
Eg sanırım görev edinip anlamaya çalışacağız Papusza'yı:)
YanıtlaSilŞiirsel önce sen bulur ve okursan mutlaka bildir:)
Esotron Deniz hafta sonu kitabı bulmaya çalışacak bulursa belki öğreniriz.Ne garip bir ceza ölümden kötü :(
YanıtlaSildeniz kitabı bulmaya çalışmayacak. deniz kitabı buldu:) verdim siparişini D&R'a. işlem listesine soktular. aksilik çıkmadığı taktirde iki gün içinde gönderiyor D&R kitap siparişlerini. bekliyoruz bakalım:)
YanıtlaSilBudur işte:)) Ne zaman bitirirsin:P
YanıtlaSilBen de alsam mı? Dur öğlen rahatlayınca bakayım.Öperim kedim araştırmacı gazetecim.
kitap elime geçsin aynı gün bitiririm kuzucum. ertesi gün de yazımı yazar yollarım sana:) öp beni öp öp öp:)
YanıtlaSilhhehhee :) hızlıca oldu. çok güzel :) bekliyoruz sonu o zaman senden. kitap çabuk gelsin lütfenn :) iyice merak ettim.
YanıtlaSilÖpmemmm miii süpersin. Ama fotografları da istiyorum ben.
YanıtlaSilEsotron ben de meraklandım bu kedi tam deli:)
YanıtlaSilarşivimi açar açmaz hepsi emrine amade:) yalnız şöyle bir isteğim olacak bu noktada. fotoğrafların bazılarını yayınlamaman gerekiyor. mailine attığımda zaten hangileri olduğunu belirtirim. koleksiyon değerleri var çünkü. tek örnekleri bende. yanlış anlama senden hiçbir kuşkum yok zaten o yüzden de rahatlıkla mail olarak atabilirim. ama internette yayınlanmalarını istemem:)
YanıtlaSil:) iyi iş çıkarıyor, çıkaracak ya :)
YanıtlaSilTabi ki kuzum benimkisi şahsi merak biliyorsun. Reenkarnasyon diye bişi varsa ben ya çingeneydim ya da kızılderili:))
YanıtlaSilaklıma yasenia dizisi geldi
YanıtlaSilburaya yorum yapmak aklıma gelmedi de bloga yazdım da seslendim sana ahahahahah:)
YanıtlaSilneyse... muhtemelen biliyorsundur ama ben yine de "ederlezi"nin linkini vereyim dedim...
öptüm seni...
http://www.youtube.com/watch?v=bStwaOGxy_Q
Ederlezi şarkısını her dınledığımde baska bı yerlere gıdıyorum,tavsıye ederım dınle :)
YanıtlaSilEderlezi bilmem mi İda'nın favorisidir teşekkür ettim. Özellikle bir yer var orada kopuyor oğluş.
YanıtlaSilMerhaba. Etkileyici bir yazıydı. Ben bir cingeneyiz.org gönüllüsüyüm arkadaşlar. Çingeneler hakkında sizler de bir şeyler yapmak isterseniz www.cingeneyiz.org da gönüllü olabilirsiniz.
YanıtlaSilhttp://www.facebook.com/profile.php?id=590257940&ref=ts